Tarihsel çalkantılarıyla, canlı sosyal yaşamıyla yüzü Batı’ya
dönük bir imparatorluk kenti...
Selanik, Mustafa Kemal’in doğum yeri olduğu kadar feodal
imparatorluktan yeni cumhuriyete dönüşümün siyasal yol ayrımlarına
da ev sahipliği yapmıştır. Osmanlı’nın Rumeli’de fethettiği ilk yerlerden
biri olan kentte 19. yüzyıl sonlarında Yahudiler, Avdetiler, Türkler,
Rumlar, Bulgarlar ve Sırpların yarattığı çok dinli ve çok kültürlü eğitim
yarışının sonucu canlı bir ekonomik kalkınma ve yapısal dönüşüm
yaşanmıştır. İmparatorluğun modern bir kenti haline gelen Selanik,
İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne can vermiş, Meşrutiyet’in ilanından 31
Mart İsyanı’na, Abdülhamit devrinin kapanışından Osmanlı döneminin
son buluşuna kadar siyasal gelişmelerin de hep merkezinde yer
almıştır. Dönemin siyasal çekişme, karar ve tartışmalarının yakın tarihle
olan benzerlikleri şaşırtıcıdır.
Bu anlamda Selanik (1869-1923) kitabı, sadece suyun öte yanında
kalmış bir tarih anlatısı değildir. Tüm deneyim ve zenginlikleriyle aynı
zamanda günümüz Türkiye’sinin daha iyi kavranmasına da bir pencere
açmaktadır.