10. asirda görkemini kaybeden Islam medeniyeti, Selçuklu restorasyonu ile yeni bir döneme kapi aralamisti. 12. asir Müslümanlarin beklenmedik misafirleri Haçlilar ile yüzlesme çagidir. Bu yüzlesmenin kahramanlarindan biri de Selahaddin’dir.
Imadeddin’in kurdugu temeller üzerinde oglu Nureddin ile, bütün Müslümanlar arasinda cihad sistemli bir politika hâline gelecek ve Selahaddin ile zirveye çikacaktir. Nureddin, en büyük silahi olan tecrübelerini seferber edebilecekken erken bir yasta vefat etti. Kuskusuz Nureddin’in birçok vârisi vardi; ancak, tarihin ve cografyanin çaga dayattigi Selahaddin olacakti. Selahaddin, cihad atesini ne kadar körüklerse körüklesin beylerin, emîrlerin ve sehirlerin nefisleri agir basiyordu. O, emîrlerin, sultanlarin ve halifelerin bitmeyen asabiyet ve kiskançliklarini hep sineye çekti.
Bir “iman sogumasi” yasaniyordu, asabiyetlerin Müslümanlarin imanlarini bogdugu bir çagdi. “Ameller” nereye kadar sürdürülebilirdi ki? Cihad ve asabiyet koyun koyuna, kolay degil!
Feodal Çag’in karanlik dehlizlerinden gelen Haçlilar, bir iman tazelenmesi yasadilar. Müslümanlarla beraber kadimden çok sey devsirdiler. Barbar Haçli figürü ise uzun süre bir Dogulunun gözünde Avrupa medeni çehresindeki istihaleyi saklayan bir perde olarak kaldi. Imadeddin, Nureddin ve Selahaddinlerin aydinligi olmasa Müslüman Dogu belki bu köpükte bogulacakti.