Hikâye, roman, mensur şiir, eleştiri, tercüme, biyografi, fıkra, sohbet, makale, mektup gibi edebiyatın her türünde
eserler kaleme alan Hüseyin Cahit Yalçın’ın üzerinde durulması gereken yönlerinden biri hatıra yazarlığıdır. O, -tıpkı
Edebiyat-ı Cedide topluluğundan arkadaşı Halid Ziya gibi- hatıralarla yaşayan ve hemen her fırsatta anılarını yazıya
döken bir yazardır.
Hüseyin Cahit Yalçın, 1938 yılında haftalık Yedigün mecmuasında “Mercan’dan Bâbıâli’ye” başlığı altında maarif ve
memuriyet hayatı ile ilgili hatıralarını yayımlamıştır ki elinizde tuttuğunuz çalışmada bu önemli tefrika
kitaplaşmaktadır. Mercan’dan Bâbıâli’ye, Hüseyin Cahit’in biyografisine ışık tutan bir eser olmasının yanı sıra, ele
aldığı dönemin ruhunu yansıtan, bilhassa 1896-1908 yılları arasında eğitim dünyamızla ilgili mühim ipuçları içeren bir
kitaptır.
Yazarın hatıralarını neşrederken -biraz da “bıçkın” mizacının etkisiyle- memuriyet hayatımıza ve maarif sistemimize
dair yer yer sert eleştiriler yönelttiği görülür. Kitapta ele alınan hadiselerin üzerinden bir asırdan fazla bir süre
geçmesine rağmen, Hüseyin Cahit’in işaret ettiği bazı problemlerin “kronik” bir hâl aldığını ve bazı şeylerin
günümüzde dahi değişmediğini görmek şaşırtıcıdır.
Yazar
Hüseyin Cahit Yalçın