‘’Tarih ne zaferle övünmek ne de yenilgilerle dövünmek için değil, ders almak için öğrenilmelidir’’
Üstad Mehmet Akif’in de dediği gibi;
Geçmişten adam hisse kaparmış… Ne masal şey!
Beş bin senelik kıssa yarım hisse mi verdi?
‘’Tarih’’i ‘’tekerrür’’ diye tarif ediyorlar;
Hiç ibret alınsaydı, tekerrür mü ederdi?
‘’Benim neslimin en büyük günahı tarihini bilmemek, tarihine inanmamak ve bilhassa tarihinde kendinden bir şey devam ettiğine inanmaktı!’’
Ahmed Hamdi Akseki
Son Müslüman şehir devleti olan Granada’nın Haçlılar tarafından zaptı, Avrupa’nın bütün kiliselerinde çanların günlerce çalınmasıyla kutlanmış. Hıristiyan kardinaller halka karşı bu başarıyla övünmüşler:
‘’İstanbul’u Müslümanlar aldı ama biz de boş durmadık, Endülüs Müslüman Devletini İspanya’dan attık!’’ adeta İstanbul’un intikamını aldık dercesine halka moral ve teselli vermişlerdir.
Ziya Paşa ‘’Endülüs Tarihi’’ adlı kitabında bu acı hikayeden şöyle bahseder: ‘’Gemileri yakarak ardına bakmayan yiğitlerin kurduğu bir devlet, gözleri yaşlarla dolu olarak terk ettiği Gırnata’ya bakarken, annesinden ‘’Erkekler gibi savaşmadın, şimdi sana kadınlar gibi ağlamak yakışır.’’ Sözlerini işiten yöneticilerin elinde yok olmuştur.’’