Isfahan’dan Istanbul’a Haci Baba’nin Maceralari ilk yayimlandigi zaman, yazarinin Izmir dogumlu bir Ingiliz olduguna inanilmamis, gerçek yazarin James Morier adinin arkasina siginan bir Iranli oldugu iddia edilmisti. Kitabin yayimlandigi 1824’te, Iran’i ve Osmanli’yi bu kadar bilerek anlatmanin baska türlü mümkün olabilecegine inanmak zordu...
Döneminin geleneklerini, zanaatlarini, günlük yasamini, sevdalarini, asiret ve saraylarini anlatan bu kitap, Ingiltere’nin Dogu’daki etkisi ve kahramaninin Istanbul’a uzanan hikâyesiyle, o yillarin siyasi panoramasinin, macera romani tadinda kara mizah dolu bir hicvidir. Roman, iyiligi ve kötülügü sorgulamasinin yanisira, Dogu-Bati, Iranli-Osmanli karsilastirmasiyla birey ve kimlik sorununu inceleyen felsefi bir boyut da içermektedir. Morier, birinci agizdan anlatimini geleneksel “masalci dervis“ rolüyle pekistirerek esere ayri bir zenginlik kazandirmis, Binbir Gece Masallari’ni çagdas romana tasiyan bir zincir örmüstür.
Yapitin Farsça çevirisi (1905) Iran’da toplumsal elestiri içeren çagdas roman anlayisini baslatmistir.
Dilerseniz bu esere epik masalin “Haci Baba“si da diyebilirsiniz...
(Arka Kapak)
Çevirmen
Nihal Yeğinobalı