ORTADOĞU’DA DEĞİŞEN HÂKİMİYET:
HAÇLILAR VE TÜRKLER KARŞI KARŞIYA
Haçlıların 1143-1163 yılları arasında Türklerle, özellikle Musul Atabegi İmâdeddîn Zengî, oğlu Nureddin Mahmûd Zengî, Türkiye Selçuklu Sultanı Mesûd ve II. Kılıçarslan ile olan ilişkileri nasıldı? Kudüs Kralı III. Balduin ile Nureddin Mahmûd Zengî’nin hükümdârlık dönemlerindeki en önemli olaylar nelerdi? Haçlıların Müslümanlarla olan siyasi ilişkileri nasıl gelişti? Haçlıların Ortadoğu’da adım adım çökmesine sebep olan gelişmeler neydi?
Kudüs Kralı Amalrich’in 1167’den 1174’teki ölümüne kadar sâdık bir hizmetkârı olan Willermus Tyrensis, 1168 yılı dolaylarında Bizans İmparatoru Manuel Komnenos ile başarılı bir görüşme gerçekleştirmiş, 1170 yılında Kral Amalrich onu oğlu Balduin’in eğitmenliğine atamış, 1174-1185 tarihleri arasında hem kraliyet diplomasisinde hem de kilise çevrelerinde etkin bir rol oynamıştır. Bu faaliyet dönemleri, Ortadoğu’daki en kritik zamanlara tanık olmasına imkân sağlamıştır.
Elinizdeki kronik, bu süreçte oldukça önemli meseleleri aktarmasıyla birinci derece kaynak niteliğindedir. Bu nedenle eserin 1143- 1184 tarihleri arası hususi bir ehemmiyet arz etmektedir. Bu tarihler arasında II. Haçlı Seferi’nin düzenlenmesi ve Selahaddin’in yükselişi ile birlikte Eyyûbî Devleti’nin kuruluşu çok önemli tarihi gelişmelerdir. Willermus’un son bölümde yazdıklarından Haçlıların, Ortadoğu’da gittikçe çökmekte olduklarını fark ettiği anlaşılıyor. Çünkü bu dönemdeki Kudüs Kralı IV. Balduin, krallığı idare edemeyecek kadar hastalıklı ve zayıftı. Willermus, Ortadoğu’daki Haçlı topraklarının onlardan geri alınacağını âdeta önceden sezmişti.
Haçlılar Türkler Karşısında, Ortadoğu topraklarında hâkimiyetin el değiştirdiği en kritik döneme ışık tutan bir kılavuz