Gülme (9789750764561)

Kıyıya vuran dalga uzaklaşırken bazen köpüğün bir kısmını kumsala bırakır. Yakınlarda oynayan çocuk, bu köpükten bir avuç dolusu alır ve bir an sonra avucunun içinde birkaç damla sudan fazlasının kalmadığını görünce şaşırır – üstelik bu, onu getiren dalgadan çok daha tuzlu, çok daha acı bir sudur. Gülme de işte bu köpük gibi doğar.

Henri Bergson, ilk kez 1900’de kitaplaştırılan Gülme’de komiğin tanımını, üretim yasalarını ve toplumsal fonksiyonlarını doğal ortamında, yani beşeriyet içerisinde arayıp buluyor. Günlük hayat ve tiyatro örnekleri üzerinden nelerin neden komik olduğunu, karakter ve durum komedisinden çeşitli söz komedilerine kadar fani komiğin farklı biçimlerini, komedinin diğer sanatlar arasındaki konumunu ve gülmenin ardında yatan itici güçleri irdeleyen Bergson aynı zamanda bireyin ve toplumun mekanik katılığını, otomatik dalgınlığını ve birtakım kusur ve dürtülerini mercek altına alarak kültürel analizini yapıyor.