Ahmet Refik 1929 yılında İstanbul Hilmi Kitaphanesinin yayımladığı Çocuklara Türk İstiklâl Harbi ders kitabında, Cumhuriyet’in ilanından önceki ve sonraki süreçleri anlattıktan sonra çocuk okurlara şöyle seslenir:
“Şimdi siz, artık hür ve şanlı bir toprağın avlâdısınız. Bunun için ne kadar öğünseniz haklısınız. Fakat, kazandığınız bu büyük saadetlerden dolayı daha kimlere şükr etmelisiniz? Babalarınıza, ağabeylerinize, mert ve aslan yürekli askerlerimize… İşte şimdi, sizin de onlara karşı yapacağınız işler var: Bütün kalbinizle, bütün vücudunuzla Cümhuriyetin yükselmesine çalışacaksınız. İyi bilin ki Cümhuriyet ancak ilimle yaşar, san’atle yaşar, ahlâkla ileri gider. Bundan sonra her millet ilimde, san’atte, ahlâkta hep ileri gitmeye çalışacak, birbirini geçmeye uğraşacak. İşte siz de onlardan geri kalmıyacaksınız. Babalarınızın kan dökerek kurtardıkları memleketi siz de böyle çalışıp muhafaza edeceksiniz.”
Harf İnkılabından 1 yıl sonra, dönemin yazım imlasıyla, ilkokul tarih derslerinde çocuk okurlara verilen bu misyon günümüzde de Cumhuriyet’in çocuklarının omuzlarına yüklenen önemli görevlerden biri.
Cumhuriyet ve Çocuk: 100. Yılında Çocuk Çalışmalarına Disiplinler Arası Bir Bakış ders kitaplarından mimari eserlere, banka reklamlarından Karagöz seyirlik oyunlarına değin Cumhuriyet’in 100 yılı boyunca yayımlanan temsillerde çocuk kahramanların görünüm biçimlerine ve çocukluk politikalarına odaklanıyor.