Son günlerde Türkiye’nin gündemini meşgul eden ve daha çok “kız öğrencileri” ekseninde tartışılan eğitim sorunu yaklaşık 100 yıl önce yine kamuoyunun gündemindeydi. Şu sıralar “Öğrenci Evleri” adı altında tartışılan konu 100 yıl önce Avrupa’ya gönderilen kız öğrenciler üzerinden yapılmıştı.
Osmanlı’da erkekler için Tanzimat yıllarından itibaren açık olan Avrupa’da eğitim kapısı, II. Meşrutiyet’in özgürlükçü ve eşitlikçi ortamında kız öğrenciler için de açıldı. İlk defa gayrimüslim kızların Fransa’ya gönderilmesinin ardından Türk kızları da Avrupa okullarıyla tanıştı. Bu yıllarda birçok kız öğrenci Avrupa şehirlerinde öğretmenlik, tıp, resim, müzik gibi alanlarda eğitim aldı.
Kitap, Osmanlı kadın eğitiminin bilinmeyen bir yönünü Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maarif Nezareti dosyalarına ait belgeler ışığında ele alıyor. Osmanlı Dönemi’nde eğitim için Avrupa’ya gönderilen kızları konu edinen bu çalışmada; Avrupa’ya gönderilecek kız öğrencilerde hangi özellikler aranmaktaydı, yurtdışına gönderilen ilk kız öğrenciler kimlerdi ve hangi alanlarda eğitim gördüler, savaş yıllarında eğitimlerine nasıl devam ettiler, Türkiye’nin Avrupa tahsilli ilk kadın öğretmenleri, doktorları, yazarları kimlerdir gibi soruların cevaplarını bulabileceksiniz. Ayrıca, o dönemde kız öğrencilerin Avrupa’ya gönderilmesine şiddetle karşı çıkan (Mehmet Akif vd.) muhafazakârların düşünceleriyle, günümüzdeki tartışmaları karşılaştırma olanağı elde edeceksiniz.